۱۳۸۹ اردیبهشت ۱۵, چهارشنبه

دستور و روش نگارش پارسی با الفبای نو

کتاب روش نوشتن در نگارش نو (لاتین)
دراین بخش روش نوشتن واژه های پارسی با الفبای لاتین توضیح داده می شود. از این پس این نگارش را، نگارش نو می نامیم.

این کتاب را در قالب پی دی اف می توانید از اینجا دریافت کنید
(٥٥٦ کیلو بایت) :


دریافت از پرشین گیگ
دریافت از فور شیرد
دریافت از مدیا فایر
__________________

روش به کار بردن الفبای نو در برنامه مایکروسافت ورد و اوت لوک (۲۴۳ کیلوبایت):


دریافت از پرشین گیگ
دریافت از فور شیرد
دریافت از مدیا فایر
___________________

توجه:
برای بازکردن این کتاب به اکروبات ریدر ۹ و بالاتر نیاز دارید. این برنامه رایگان رامی توانید از سایت Adobe که در زیر آمده است دریافت کنید:
دریافت آکروبات ریدر
______________________________________

الفبای نگارش نو به این قرار است:


نگارش نو دارای ۲۸ حرف است. از این بیست و هشت حرف، دو حرف، تازه و نو هستند که عبارتنداز: حرف "Ā" که برای " آ " به کار می رود و حرف "Ĵ " که برابر حرف " ژ" می باشد.

یکی از دلایلی که خواندن واژه های پارسی در قالب لاتین را، سخت و کند می کرد، این بود که حرف های آوا دار " آ" و " اَ " را تنها با یک حرف نشان می دادند. برای این دو حرف که در واژه های پارسی بسیار پیش می آیند و کاربرد فراوانی نیز دارند، تنها حرف "A" را به کار می بردند. این سبب مشکلات بسیاری می شد.

در نگارش نو،این دو حرف دارای برابرهای جداگانه و مشخصی هستند که خواندن واژه ها را، بسیارآسانتر کرده است. در این مورد دو گزینه Ā و Â وجود داشت که سرانجام حرف Ā به دلیل زیبایی وآسان نوشته شدن، برگزیده شد. افزون بر آن، حرفĀ در کمتر جایی به کار می رود واین امتیاز را دارد که با یک نگاه به نوشته ای، می توان تشخیص داد که به زبان پارسی نوشته شده است.

حرف" ژ" را می شد با "J" نشان داد. ولی همان گونه که می دانید این حرف یکی از چهار حرف ناب پارسی است که در الفبای تازی به کار نمی رود. افزون بر آن، این حرف در زبان هم میهنان کرد، کاربرد فراوان دارد. به همین دلیل برای این حرف، برابر ویژه ای (Ĵ) درنظر گرفته شده است . حرفهای دیگر، همه آشنا هستند و در زبان انگلیسی به کار میروند.

حرفهای با تشدید را با دو بار نوشتن نشان می دهند. حرف "W" برای تشدید حرف "V" به کار می رود. تا آنجا که امکان دارد بویژه در حرفهای دوتایی، باید از به کاربردن تشدید خودداری کرد. مانند:



درنگارش نو چهار حرف بی آوا (بی صدا) وجود دارند که از ترکیب دو حرف دیگر بدست آمده اند. در جدول زیر حروف بی آوای ترکیبی (دوتایی) را می بینید:



نگارش نو دارای شش حرف آوادار a, ā, e, i, o, u می باشد. همچنین از ترکیب برخی از این حروف، حرفهای آوا دار دیگری ساخته می شوند که درجدول زیر می بینید:



درنگارش نو به موردهای دیگری نیز باید توجه داشت که در زیر می آیند:

-پایه نگارش نو، بر منطقی و آسان بودن گذاشته شده است. به همین دلیل تا آنجا که امکان داشته از وارد کردن حرفهای تازه خودداری شده است. بجای وارد کردن برابرهای نا آشنا برای حرفهای چ، خ، ش و غ برابرهای آشنای آنها به کار گرفته شده اند.

-ویژگی مهم یک نگارش خوب این است که آن را بتوان با کمترین زحمت و در کوتاه ترین زمان فرا گرفت. کوشیده شده است که نگارش نو این ویژگی را داشته باشد.

-مهمترین امتیاز نگارش نو این است که در این نگارش، واژه را همان گونه می نویسند، که آن را می خوانند. به همین سبب نیازی به راهنمای تلفظ برای واژه ها نیست و همان گونه که می بینید در این واژه نامه نیز، چنین بخشی در جلوی واژه ها وجود ندارد. این ویژگی، یادگیری نگارش نو را بسیار آسان کرده است. ضمن این که به علاقمندان یاد گیری زبان پارسی نیز کمک بزرگی خواهد نمود.

-به هنگام نوشتن واژه های پارسی، نباید به شکل و شمایل آن واژه در نگارش کهنه و الفبای تازی اندیشید. اگر در نوشتن واژه ای مشکل داشتید، بهتر است آن را بر زبان بیاورید و آن گونه که آن را می خوانید، بنویسید.

-حرف c همیشه با h می آید و برابر با حرف "چ" می باشد. مانند: چابک chābok

-حرف e که موصوف و صفت را به هم پیوند می دهد، به پایان واژه نخست می چسبد مانند: برگ سبز Barge sabz

این روش در موارد دیگر از این گونه نیز، به کار گرفته می شود. مانند:
دفترپروین Daftare Parvin یا خانه آرش Khāneye Ārash

-نوشتن واژه هایی که به "ع" پایان می یابند در نگارش نو آسان نیست. این واژه ها همگی تازی هستند و تا آنجا که امکان دارد، برابرهای پارسی آنها را باید به کار گرفت. در صورتی که مجبور باشیم آنها را به کار ببریم باید واژه را آن گونه که خوانده می شود، بنویسیم. مانند: وزارت دفاع Vezārate defā

-واژه های بیگانه، مانند رادیولوژی که به زبان پارسی راه یافته اند نیز، بر پایه دستور نگارش نو و آن گونه که خوانده می شوند باید نوشته شوند. این کار ما را وادار خواهد کرد تا در آینده برای واژه های نو، زود و به هنگام، برابر پارسی بیابیم.

در مورد این واژه، دیکته درست rādioloĵi است و نه radiology. ولی بهتر آن است که واژه پرتوشناسی partoushenāsi را به کار ببریم.

-در نگارش کهنه، واژه هایی که با "ه" پایان می یابند بر دو گونه هستند:
یکدسته واژه هایی هستند که "ه" در پایان آنها خوانده می شود مانند: شاه، ماه، راه، باشگاه. پیداست که این "ه" نوشته نیز می شود.
دسته دیگر واژه هایی هستند که "ه" در پایان آنها بر زبان رانده نمی شود مانند: خانه، واژه، نامه، پونه. حرف پایانی این گونه واژه ها در اصل "ِ" می باشد. ولی چون در نگارش کهنه امکان نوشتن "ِ" در پایان این واژه ها وجود ندارد، به جای آن "ه" را می نویسند. البته آن را "ِ"باید خواند!

در واژه های گروه نخست، به این حرف، "های" ملفوظ یا گویا و در واژه های گروه دوم، "های" ناملفوظ یا گنگ گفته می شود. این یکی دیگر از نارساییهای نگارش کهنه است که تنها، یادگیری زبان پارسی را دشوارتر کرده است و خاصیت دیگری ندارد.
در نگارش نو، این مشکل به آسانی برطرف شده است. به این گونه که اگر "ه" خوانده شود، نوشته نیز می شود و اگرخوانده نشود، نوشته نیز نمی شود. به همین آسانی!
نمونه:



واژه های این دو گروه به هنگام گرفتن "ِ" یا "ی" نیز، با هم تفاوت هایی دارند.به این نمونه ها توجه کنید:



درگروه اول "ه" به همان آوا نیز، خوانده می شود در صورتی که در گروه دوم "ه" صدای "ی" می دهد. این تفاوت را در نگارش کهنه، از ظاهر واژه نمی توان دریافت، چون هر دو به یک شکل نوشته می شوند. نشانه همزه نیز که برای این کار در نظر گرفته شده است، مشکل را برطرف نمی کند. ولی درنگارش نو، این تفاوت به آسانی دیده می شود و واژه ها را می توان بدون تردید و دشواری نوشت و خواند.

این تفاوت می تواند ما را نیز در نوشتن این گونه واژه ها یاری دهد. اگر در این که یک واژه دارای "های" گویا یا گنگ است دودل هستید، می توانید یک "ِ" به آن اضافه کنید وببینید "ه" چه صدایی می گیرد. اگر آوای "ه" تغییر پیدا نکند، واژه دارای "های" گویا می باشد و چنانچه "ه" آوای "ی" بگیرد، واژه دارای "های" گنگ است.

در نگارش نو این واژه ها بجای e یا i ترکیب ye یا yi می گیرند چون به همان صورت نیز خوانده می شوند. این دستور در مورد واژه هایی که با "آ" و "ی" پایان می یابند نیز درست است. مانند:



ناگفته پیداست که کودکان و نسلهای آینده که یادگیری زبان پارسی را با نگارش نو آغازمی کنند چنین مشکلی نخواهند داشت. تا آن هنگام، باید دستور پایه در نگارش نو را، همیشه به یاد داشت که می گوید:
واژه ها همان گونه نوشته می شوند، که خوانده می شوند.

-سرهم یا سوا نوشتن واژه های ترکیبی:
در نوشتن واژه های ترکیبی، تا آنجا که امکان دارد باید آنها را سرهم نوشت، مگر اینکه این کار سبب ناخوانا شدن و یا بیش از اندازه بزرگ شدن واژه گردد. در این باره باید به موارد زیر نیز توجه داشت: پیشوند و پسوندهایی مانند بی، با، دار و پر را باید سرهم نوشت. مانند:



چنانچه این واژه ها برای منظور دیگری به کار روند، سوا نوشته می شوند. مانند:



-دستورنگارش واژه هایی که به وسیله"و" با هم ترکیب شده اند :
واژه هایی مانند آمدورفت یا دادوستد، واژه های ترکیبی هستند که "و" در میان آنها آوای" ُ "میگیرد.
درنوشتن این گونه واژه ها باید توجه داشت که واژه، ناخوانا و بیش از اندازه بزرگ نشود. افزون بر آن، باید از نوشتن "و" به صورت یک واژه تک حرفی خودداری کرد. برای این کار سه حالت در نظر گرفته شده است:

۱- هر کدام از دوواژه ترکیبی، کمتر از پنج حرف دارند. در این حالت آنها را سرهم می نویسیم. مانند: جستجو jostoju
۲- دستکم یکی از دو واژه ترکیبی پنج حرف یا بیشتر دارد. در این صورت آنها را سوا می نویسیم. حرف "ُo" به پایان واژه اول می چسبد. مانند واژه راه و روش rāho ravesh که در آن واژه روش بیش از پنج حرف دارد.
۳- در نوشتن شماره ها همیشه آنها را سوا می نویسیم. حرف "و" به پایان واژه اول می چسبد. مانند: هزار و دویست و نود ونه hezāro devisto navado noh



-در زبان پارسی، واژه هایی وجود دارند که به روش های گوناگون خوانده می شوند. مانند واژه زدودن که هم با "ِ" و هم با " ُ" خوانده می شود. هر چند هر دوی آنها درست هستند ولی برای یکسان سازی زبان پارسی، باید تلاش کرد که این واژه ها به یک گونه نوشته و خوانده شوند.
در این گونه واژه ها "ِ" بر"ُ "و" َ" برتری دارد.
_____________________

در زیربه چند مورد دیگر که کاربرد فراوان دارند اشاره می شود:












همینجا اشاره کنم که این دستورها از آسمان فرستاده نشده اند و تغییر پذیر هستند. همان گونه که زبان، خود را در درازای زمان اصلاح می کند، نگارش نیز خود را با نیاز وشرایط موجود، سازگار می سازد. نگارش تنها یک وسیله است. هدف را ببینیم!

درنوشتن این واژه نامه از لغت نامه دهخدا، فرهنگ معین و فرهنگ خرد یاری گرفته ام.

تردیدی ندارم که اشتباه های این کتاب، از چشمان تیزبین شما دور نخواهند ماند .دیدگاه و پیشنهاد های خود را میتوانید به ایمیل زیر بفرستید.

اهورامزدا ایرانزمین را از دروغ، دشمن و خشکسالی نگاه دارد!

__________________

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر

گزینه نام / آدرس اینترنتی را زده و نام خود را وارد کنید.